Wednesday, April 25, 2018

ARUBA PATRIA STIMA


E lei di presupuesto 2018 di Aruba ta wordu trata aktualmente na Aruba. Ta trata di un lei di 1.4 Biyon florin Arubano.

Prome ku mi sigui, laga mi ekspresa un malkontentu of mas bien un reakshon ku mi tin riba kon parlamentario nan aktual ku ta den oposishon of eks minister nan y eks politiko nan ta ekspresa nan mes pa ku e gobierno aktual.
Ku asombro mi ta tende frase nan manera “gobierno di lapi”, “gobierno peg’a ku scotttape” y esaki ta bini di varios skina.

Ta berguensa ku eks politiko, politiko actual inkluso eks ministro nan ta pone un mal ehempel kon pa papia of dirigi nan mes na gobierno den un forma degenerante. Mi tin sigur ku e mes un hende nan aki lo ekihi respet y lo no gusta si ta otro papia asina di nan.

Na Aruba partikularmente tin un nivel den politika ku ta bao di kualkier kondukta sivil of nivel di desensia. Ta manera ku e komedia di “hunga” nechi ta djis temporal, te ora ku mester insult’a durante reuda di prensa, midia of den parlamento. E hipokresia politiko por wordu nota tur dia.

Pero esaki ta partikularmente visible den e dia nan aki kaminda e lei di presupuesto 2018 ta jen di kalumnia, ribirishi y traishon.

Mi sa ku ta difisil pa AVP y sierto hende nan den komunidat pa dil ku un gobierno di koalishon awor aki, pero esei ta parti dje realidat demokratiko ku nos ta biba kune.
Si bo kier of no, tin un gobierno di koalishon awor na Aruba y bo mester biba kune, punto!

Tur gobierno ku bini y sinta, lo reklama esun prome of despues. Pa stranjo ku lo sona, hende nan di of den AVP mes a admit’I ku tin kos nan ku a bai robes. Mi ta papia di eks minister, eks parlamentario y hasta parlamentario aktual.

No tin mester di bai buska of spekula. E hecho ku tin hende a admit’I esaki, ta sufisiente pami. E realidat ta ku tur gobierno ta y lo hasi fayo nan. Ta un realidat esaki ta.

Pero si bo ideologia politiko of personal of hasta professional no ta permiti bo para ketu y hasi un anologia personal inkluso pa ta ser autokritiko, bo lo no por ta nada otro ku ta parti dje problema y no parti dje solushon.

Esei ta evidente tambe awor ku ta trata e lei dje presupuesto aki. Awor ta bini un pregunta krusial. Kiko e boluntat general ta na Aruba? Pueblo den su totalidat kier mejorashon real of kier keda biba den un “status quo?”

Si bo papia ku hopi hende na Aruba, bo ta tende mes un kos. Nos kier kome, nos kier traha y nos kier seguridat y protekshon. Esaki nan ta e tres kos nan basiko ku no ta wordu ofrese ni garantisa pa gobierno. Esaki ta tres dje kos nan primordial ku tur pero tur hende mester.

Esaki ta bas’a riba e teoria di e filosofia di Maslow. Esta, tur hende tin nesesidat nan igual. Pa por jega na e siguiente nivel di nesesidat, mester por a kumpli ku e otro nivel di nesesidat nan prome.

Por ehempel, e persona no por kumpli ku su nesesidat di tin un kas si prome e no tin un trabao, entrada y si e no tin su seguridat finansiero prome.    

E kos nan basiko y primordial pa biba, kual ta awa y kuminda, ta e prome nesesidat nan ku tur hende mester.

Antes, si bo a planta y bo tin 3 pampuna, bo ta kambia un pampuna pa piska ku un besinja y ku un otro besinja bo ta kambia un otro pampuna pa batata dushi. Awor bo tin un kuminda riba mesa. Pero e tipo di sobrebibensia ei ta un problema diario ku bo mester soru pa bo jega na e nivel di nesesidat ei.  

Awendia, hopi kas na Aruba ta konta ku dos porta tres hende ku huntu tin un salario minimo of un sorto di entreda inkluso “onderstand” pa por hasi magia y pone kuminda riba mesa tur dia, banda dje gastu nan manera awa y koriente.

Pues e ilushon di biba riba un Aruba di 5 strea no ta realistiko et all. Banda di esei, tin otro gastu nan ku si e hende mester kumpli kune pa por biba na Aruba, manera paga pa otro servisio nan manera impuesto, rekohe sushi y desperdisio di kas, servisio sanitario y otro nan.  

Punto ta, mester paga pa por biba den un komunidat. Esaki ta e motibu ku mester di un lei di presupuesto tur anja. Basikamente, ta kosta 1.4 biyon florin pa maneha Aruba den 2018.

Esaki ta inklui e debe nashonal y internashonal ku pais Aruba tin ku paga. Esaki ta inklui entre otro e 30 miyon di hospital ku lo tin ku paga tur anja, pa e siguiente 30 anja nan.

Awor si e gobierno anterior, (2009-2017), no por ta autokritiko, y si votador nan no por ta honesto ku nan mes, ta keda e ora ei e pregunta, si berdat pais Aruba kier un kambio of mejorashon berdadero.

Parse manera ku hende nan de komunidat ta a sina “politiek blind”, ku nan ta prefer’a tapa wow ku un man y pretende ku tur kos ta bon.

Pa motibu ku tin falta dje nesesidat nan basiko menshon’a anterior, Aruba mes kos ku hopi otro pais tin un dekadensia sosial, kual ta manifesta su mes den problema nan sosial, sosial ekonomiko, sosial financiero y ku ta kondusi na ladronisia, atrako, drogadikshon, alkolismo y otro posibel problema nan den komunidat.  

E aktual ministro di asuntu nan sosial, Su Ekselensia Sr. Glenbert Croes, tin un tarea hopi difisil, kual ningun otro ministro ku e kartera aki anterior a logra algu kune.
Pero e ministro tin un oportunidat historiko pa por bini ku kambio nan y trese oportunidat nan sosial nunka visto a base di un plan social ku ta involvi e pueblo den su partisipashon y ehekushon. 

Pero parti di e problema ta manera menshona anterior, e mal ehempel ta wordu dun’a dor dje mes un parlamentario nan ku ta representa e organo mas haltu dje pais. 

Pues mirando e ehempel nan aki, bo ta mira hende nan den tribuna di parlamentu di un forma bochornoso ta aktua, kual tambe ta mustra ku nos struktura social di balor y respet no ta adekuado.

Pues, awor ta keda na un ministro nobo, un gobierno nobo, pa wak kon lo por “re-struktur’a” nos sistema sosial.

Mester bini un re-struktura y reforma social. Esaki no por otro. Si un pueblo ta infelis y tin sufrimentu pa falta di kualkier dje nesesidat nan ku no tin, bo no por tin un pais “happy”.

Bo “happiness index” no ta eksisti, si bo no por pone kuminda riba mesa. Bo no por kumpli ku bo kompromiso nan y sigui biba den nubia y pensa riba 5 strea.

A hasi fayo nan y e hende komo suidadano no a wordu tend’i. a konsentra riba kos y no e ser sosial. A pone materialism na prome lugar y no a maneha e pais manera un negoshi. A saka mucho mas di loke a drenta pues awor tin ku biba ku e konsekuensia.

Nos mester kuminsa stop ku e forma antikua di politika, stop di ta partidista y siguidor. Bira autokritiko, stop di hunga wega y ban tuma e pais su bienestar realmente na serio.

Ban spera ku ora ke e lei aki pasa, realmente gastu nan baha den gobierno y entrada nan lo subi. Baha e preshon finansiero riba e pueblo, drecha e Sistema sosial pa por realmente drecha e nivel di bida.


Tempu lo mustra.    

No comments:

ARUBA UNCUT “JOLLY PIRATES” Whether you are visiting Aruba or even if you live on the island, doing a morning or afternoon snorkeli...